66. Wpływ sytuacji makroekonomicznej na wyniki finansowe Grupy Kapitałowej Banku

Sytuacja makroekonomiczna na świecie miała istotny wpływ na działalność i sytuację finansową Grupy Kapitałowej Banku w 2013 roku. W pierwszej połowie roku uwaga uczestników rynków finansowych była ponownie skupiona wokół problemów sektorów bankowych krajów strefy euro w związku z pakietem pomocowym skierowanym dla Cypru. Uzgodnienie zasad wsparcia finansowego dla cypryjskich banków (w szczególności projekt „podatku od depozytów”) zwiększyło niepewność na rynkach finansowych i działało negatywnie na bazę depozytową banków w strefie euro, co z kolei miało niekorzystne skutki dla sytuacji płynnościowej i skłonności banków do udzielania kredytów. W reakcji na niską aktywność gospodarczą w strefie euro oraz pogorszenie perspektyw kształtowania się inflacji (ryzyko długiego pozostawania dynamiki cen poniżej kryterium stabilności EBC), rada EBC zdecydowała się obniżyć podstawową stopę procentową (repo) z 0,75% na początku roku do 0,25% na koniec 2013 roku. Równolegle do decyzji dotyczących poziomu stóp procentowych, EBC przygotowywał się do przejęcia roli regulatora sektora bankowego w strefie euro, w tym przeprowadzenia kolejnej rundy testów warunków skrajnych (stress-test) we współpracy z European Banking Authority (EBA) oraz rozważał nowe niestandardowe narzędzia nakierowane na dodatkowe poluzowanie warunków finansowych w strefie euro. Ogłoszony w 2012 roku program OMT (skupu obligacji krajów strefy euro przez EBC) nie został uruchomiony. Istotne znaczenie dla kształtowania zachowania uczestników rynków finansowych w 2013 roku miało również nasilanie się oczekiwań na stopniowe zmniejszenie skali programu ilościowego luzowania polityki pieniężnej (QE) w USA. Począwszy od maja, kiedy federalny komitet otwartego rynku FED (FOMC) zasygnalizował gotowość do ograniczenia dynamiki skupu aktywów, nastąpił odpływ kapitału z rynków wschodzących, w tym Polski, mimo kontynuacji ekspansji ilościowej w USA i Japonii. Biorąc pod uwagę poprawę sytuacji na amerykańskim rynku pracy oraz zmniejszenie się negatywnych ryzyk dla wzrostu gospodarczego w USA, w grudniu 2013 roku FOMC podjął decyzję o ograniczeniu tempa skupu aktywów w ramach programu QE począwszy od stycznia 2014 roku.

W 2013 roku wzrost PKB w Polsce osiągnął 1,6% wobec 1,9% w 2012 roku. Po osiągnięciu cyklicznego „dołka” w 1 kwartale (wzrost PKB o 0,5% r/r) i nieznacznym przyspieszeniu w 2 kwartale (do 0,8%r/r), zgodnie z oczekiwaniami, w drugiej połowie roku gospodarka weszła na ścieżkę ożywienia (wzrost w 3 kwartale o 1,9% r/r i w 4 kwartale o ~3,0% r/r). Wraz z poprawą aktywności w drugiej połowie roku kontynuowana była zmiana akcentów wzrostu gospodarczego. W drugiej połowie roku wzrosła rola popytu krajowego wskutek stopniowej poprawy popytu konsumpcyjnego i inwestycyjnego. Mimo wzrostu importochłonnego komponentu sprzedaży krajowej utrzymujący się (w całym roku) silny eksport sprzyjał dodatniej kontrybucji eksportu netto do wzrostu. W obliczu pozostawania inflacji poniżej dolnego ograniczenia przedziału wahań, RPP zdecydowała się w 2013 roku na obniżki stóp procentowych o łącznej skali -175 pb (oraz -225 pb w całym cyklu), które sprowadziły stopę referencyjną do poziomu 2,50%. W listopadzie zapowiedziano utrzymanie stóp procentowych na tym poziomie, co najmniej do połowy 2014 roku.

PKO Bank Polski SA pozytywnie przeszedł testy warunków skrajnych (stress testy) przeprowadzone w drugiej połowie 2013 roku przez Komisję Nadzoru Finansowego. Wyniki testów potwierdzają wysoką odporność Banku na występowanie szoków makroekonomicznych. W każdym ze scenariuszy Bank odnotowuje zysk netto a wartość miar adekwatności kapitałowej pozostaje powyżej limitów wewnętrznych i zewnętrznych.

Uwzględniając wpływ sytuacji makroekonomicznej na kondycję finansową klientów PKO Banku Polskiego SA, Grupa Kapitałowa Banku konsekwentnie stosuje konserwatywne podejście do ryzyka kredytowego, rozpoznając odpisy z tytułu utraty wartości, których skala i struktura odzwierciedla wpływ obecnej sytuacji makroekonomicznej na sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Banku.

Wyniki finansowe osiągnięte w 2013 roku przez Grupę Kapitałową ukształtowały się na wysokim poziomie, a wolumeny kredytów i depozytów należały do najwyższych wśród instytucji sektora bankowego w Polsce. W 2013 roku Grupa Kapitałowa rozwijała działalność biznesową w oparciu o bezpieczną i efektywną strukturę finansowania.

Mimo ujemnej dynamiki zysku netto w ujęciu rocznym, w 2013 roku zostały osiągnięte bardzo dobre wyniki finansowe. W stosunku do roku ubiegłego w strukturze wyniku odnotowano zmniejszenie wyniku odsetkowego w konsekwencji silnej obniżki rynkowych stóp procentowych, co zostało częściowo zrekompensowane wzrostem wyniku z tytułU prowizji i opłat, wysokimi przychodami operacyjnymi oraz poprawą wyniku z tytułu odpisów. Dodatkowo dyscyplina w zakresie kosztów administracyjnych, pomimo ujemnej dynamiki pozycji dochodowych Grupy Kapitałowej, pozwoliła na utrzymanie wysokiej efektywności działania Grupy mierzonej wskaźnikiem C/I.

Osiągnięte wyniki finansowe Grupy Kapitałowej Banku stanowią istotny element realizacji strategii „PKO Bank Polski. Codziennie Najlepszy” na lata 2013-2015. Cele strategiczne realizowane są w ramach 6 długoterminowych dźwigni strategicznych: „Satysfakcja klienta”, „Doskonałość dystrybucyjna”, „Innowacje i technologie”, „Efektywność organizacji”, „Rozwój kompetencji”, „Akwizycje i alianse”. Główne inicjatywy strategiczne koncentrują się na wzroście wartości dla akcjonariuszy, a także umocnieniu marki w obszarach takich jak: profesjonalizm i elastyczność obsługi klientów, nowoczesna oferta produktów, innowacyjność i mobilne technologie oraz standardy sieci placówek. Celem strategicznym jest również zapewnienie wysokiej rentowności i efektywności działania, przy zachowaniu bezpiecznych poziomów wskaźników adekwatności kapitałowej i płynności.

Ze względu na zaangażowanie w spółki ukraińskie, w szczególności w KREDOBANK SA, Bank wyeksponowany jest na skutki ryzyk charakterystycznych dla rynku ukraińskiego. W 2013 roku gospodarka Ukrainy znalazła się w stagnacji (dynamika PKB wyniosła 0,0% r/r po spadku 0,2% r/r w 2012 roku), do czego przyczynił się spadek popytu inwestycyjnego, wyhamowanie konsumpcji prywatnej i spadek popytu na główne towary eksportowe Ukrainy.

W ostatnich miesiącach 2013 roku i na początku 2014 roku znaczącemu pogorszeniu uległa sytuacja polityczna i społeczna na Ukrainie, co generuje ryzyka dla otoczenia gospodarczego (ryzyko niestabilności makroekonomicznej i wypłacalności Ukrainy, dostępność finansowania zagranicznego, ryzyko niestabilności rynku finansowego i kursu hrywny, ryzyka dla stabilności sektora bankowego oraz niepewność regulacyjna).

W wyniku szybkiego tempa wyczerpywania się rezerw walutowych, w lutym 2014 roku, Narodowy Bank Ukrainy (NBU) odszedł od polityki interwencji celem utrzymania stabilnego kursu walutowego wprowadzając reżim kursu zmiennego. Wprowadzono również ograniczenia administracyjne w dysponowaniu walutami przez podmioty prawne inne niż banki (np. zakaz przedpłaty zobowiązań walutowych wobec nierezydentów). Zmniejszono również skalę finansowania banków przez NBU. Pogłębiło to dewaluację waluty ukraińskiej względem głównych walut obcych. Próby podtrzymania kursu hrywny doprowadziły do zmniejszenia rezerw walutowych, które spadły do najniższego poziomu od ośmiu lat.

Rating Ukrainy został obniżony do Caa2 z perspektywą negatywną (Moody's w dniu 31 stycznia 2014 roku), CCC z perspektywą negatywną (S&P's oraz Fitch w lutym 2014 roku). Pociągnęło to za sobą obniżenie ratingu banków działających na Ukrainie - w tym KREDOBANKU SA do poziomu CCC.  

Istnieje ryzyko pogłębienia się niestabilności makroekonomicznej na Ukrainie, w szczególności w przypadku braku szybkiego rozwiązania trwającego kryzysu politycznego.

PKO Bank Polski SA kontynuuje działania mające zapewnić bezpieczne funkcjonowanie swoich spółek na Ukrainie w warunkach obecnej sytuacji politycznej i makroekonomicznej, obejmujące wzmocnienie działań nadzorczych, w tym m.in. monitorowanie środków przekazanych Spółkom przez Bank oraz kształtowania się wymogów regulacyjnych określonych przez Narodowy Bank Ukrainy. Bank stale analizuje ryzyka makroekonomiczne dla działalności KREDOBANK SA. Rozwój sytuacji na Ukrainie może mieć istotny wpływ na działające na tamtejszym rynku spółki Grupy Kapitałowej.