Sytuacja polskiego sektora pozabankowego

Sektor funduszy inwestycyjnych

W 2013 roku nasilił się trend wzrostowy na rynku krajowych funduszy inwestycyjnych. Ich aktywa wzrosły o 42,7 mld PLN (29,2% r/r) do poziomu 188,9 mld PLN, wobec niższego wzrostu w 2012 roku (+31,3 mld PLN, 27,2% r/r). Było to rezultatem wysokiego dodatniego salda napływu nowych środków (30,3 mld PLN wobec 19,1 mld PLN w 2012 roku) przy niższym wpływie skutków wyceny (ok. 9,4 mld PLN wobec 10,7 mld PLN w 2012 roku). Istotny wpływ na sytuację na rynku funduszy inwestycyjnych miała dobra sytuacja na GPW w Warszawie, mimo jej zmienności, oraz historycznie niski poziom podstawowych stóp procentowych.

Koniunktura na rynku funduszy inwestycyjnych powodowała, że jednostki funduszy były istotną konkurencją dla depozytów osób prywatnych, co oddziaływało na strukturę oszczędności gospodarstw domowych. W 2013 roku na rynek funduszy inwestycyjnych detalicznych napłynęły środki netto o wartości 16,1 mld PLN (2,1 mld PLN w 2012 roku). Dobra koniunktura na rynku funduszy inwestycyjnych oddziaływała na przychody pozaodsetkowe banków uczestniczących w dystrybucji jednostek funduszy inwestycyjnych.

W 2013 roku, podobnie jak w 2012 roku, najsilniejszy napływ netto odnotowały fundusze aktywów niepublicznych (+15,5 mld PLN). Silny napływ netto odnotowały fundusze pieniężne i gotówkowe (+6,9 mld PLN) oraz fundusze akcji krajowych (+3,1 mld PLN) wobec istotnie niższego niż w 2012 roku napływu netto do funduszy dłużnych 1,8 mld PLN wobec 13,7 mld PLN rok wcześniej.

Rynek otwartych funduszy emerytalnych

W 2013 roku odnotowano istotny spadek tempa wzrostu aktywów funduszy emerytalnych (11,0% r/r wobec 20% r/r w 2012 roku). Wartość aktywów otwartych funduszy emerytalnych wzrosła o 29,7 mld PLN do 299,3 mld PLN, wobec wzrostu o 45,2 mld PLN w 2012 roku. Na sytuację na rynku OFE wpływ miała koniunktura na GPW w Warszawie (mimo wahań indeks WIG wzrósł o 8,1% r/r wobec wzrostu o 26,2% r/r w 2012 roku), wpływająca na wycenę jednostek rozrachunkowych. Do wzrostu wartości aktywów w 2013 roku przyczyniło się także przekazanie do OFE środków z ZUS – ok. 11 mld PLN (wobec 8,4 mld PLN w 2012 roku), na co miał wpływ lekki wzrost wynagrodzeń oraz zmiany regulacyjne dotyczące przekazywania części składki emerytalnej do OFE (wzrost stawki przekazywanej do funduszy z 2,3% do 2,8%).

W 2013 roku rynek otwartych funduszy emerytalnych odnotował zmiany w strukturze portfela inwestycyjnego – istotnie wzrósł udział akcji. Na koniec 2013 roku akcje i skarbowe papiery wartościowe stanowiły po 42% portfela (odpowiednio 124,8 mld PLN i wzrost o 7 p.p. r/r oraz 126,7 mld PLN i spadek o 3 p.p. r/r). W strukturze portfela akcyjnego OFE dominowały akcje PKO Banku Polskiego SA. W 2013 roku fundusze działały w sytuacji niepewności skutków nadchodzących zmian regulacyjnych, związanych z koniecznością jednorazowego przeniesienia aktywów do systemu państwowych ubezpieczeń emerytalnych w 2014 roku.

W 2013 roku liczba uczestników OFE wzrosła do ok. 16,4 mln osób (wzrost o 435 tys. wobec 449 tys. w 2012 roku).

Rynek leasingowy

Po okresie wyhamowania rozwoju rynku leasingu w 2012 roku, w 2013 roku nastąpiło ożywienie. Wartość aktywów sfinansowanych przez firmy leasingowe wzrosła w 2013 roku o 13% r/r do 35,3 mld PLN (wobec wzrostu 0,3% w 2012 roku). Największy pozytywny wpływ na rozwój rynku leasingu miał leasing pojazdów (wzrost wartości aktywów o 22,9% r/r do 20,7 mld PLN). Istotnie niższy wzrost odnotował leasing maszyn i urządzeń (3,4% r/r). W strukturze rynku nadal dominował leasing ruchomości stanowiący 95,4% (rok wcześniej 95,3%).

Leasing stanowił istotne źródło finansowania działalności przedsiębiorstw. Wartość aktywów sfinansowanych leasingiem w 2013 roku była ponad 3-krotnie wyższa niż wartość przyrostu kredytów udzielonych przez banki niefinansowym podmiotom gospodarczym na cele inwestycyjne i na nieruchomości. Rynek leasingu funkcjonował w warunkach oczekiwanych zmian podatkowych, w tym dotyczących odpisu VAT dla samochodów z homologacją ciężarową.

Rynek faktoringowy

W 2013 roku rynek faktoringu rozwijał się mniej dynamicznie niż w 2012 roku. Wartość obrotów firm faktoringowych wzrosła w 2013 roku o 15,8% r/r. Wartość wierzytelności firm faktoringowych z całej branży wzrosła do ok. 131 mld PLN.

W 2013 roku branża odnotowała wzrost popytu na usługi (o 15,6% r/r wzrosła liczba klientów i o 19,3% liczba dłużników firm faktoringowych zrzeszonych w Polskim Związku Faktorów).

Poziom nasycenia polskiej branży faktoringowej mierzony wskaźnikiem penetracji PKB w 2013 roku był wyższy niż średnia światowa, ale nadal niższy niż europejska.