Sytuacja polskiego sektora bankowego

W 2013 roku wyniki finansowe sektora bankowego w Polsce pozostawały pod wpływem niskiego tempa wzrostu gospodarczego i rekordowo niskich podstawowych stóp procentowych. Na koniec 2013 roku wynik finansowy netto sektora bankowego wyniósł 15,4 mld PLN i był niewiele niższy niż rok wcześniej (-0,3% r/r). Do spadku wyniku przyczynił się przede wszystkim niższy wynik z działalności bankowej (-5,6% r/r), w tym wynik odsetkowy (-3,8% r/r). Pozytywnie na wynik finansowy w 2013 roku oddziaływały niższe odpisy netto z tytułu utraty wartości (-8,2% r/r) oraz utrzymanie kontroli kosztów działania (-0,6% r/r). 

W 2013 roku nieznacznie pogorszyła się efektywność operacyjna sektora bankowego: na koniec 2013 roku wskaźnik C/I wyniósł 53,1% wobec 50,9% rok wcześniej. Współczynnik wypłacalności pozostał na wysokim poziomie 15,8% i był wyższy niż rok wcześniej (+1,0 p.p.); współczynnik Tier1 wyniósł 14,2%.

Na koniec 2013 roku należności z utratą wartości obniżyły się o 0,7% r/r, a ich udział w należnościach ogółem spadł do 8,5% z 8,9% na koniec 2012 roku. Odnotowano spadek wartości zagrożonych kredytów konsumpcyjnych (-12,9% r/r) oraz zagrożonych kredytów małych i średnich przedsiębiorstw (-0,9% r/r). Na koniec 2013 roku wskaźnik kredytów zagrożonych dla kredytów przedsiębiorstw wyniósł 11,5%, dla kredytów mieszkaniowych 3,1%, dla kredytów konsumpcyjnych 14,6%.

Na koniec 2013 roku suma bilansowa sektora bankowego wzrosła do 1 407 mld PLN (+4,2% r/r). Rynek bankowy charakteryzowała nadal niska aktywność kredytowa oraz relatywnie stabilne tempo wzrostu depozytów. Na zmianę wolumenów kredytów oddziaływały zmiany kursu walutowego PLN (w 2013 roku nastąpił wzrost kursu PLN/CHF o 0,6% i PLN/EUR o 2,6% oraz spadek kursu PLN/USD o 0,1%).
W 2013 roku kredyty ogółem wzrosły o 34,8 mld PLN, tj. 3,8% r/r wobec 1,5% r/r na koniec 2012 roku. Po skorygowaniu o zmiany kursu walutowego tempo wzrostu kredytów ogółem obniżyło się i wyniosło 4,2% r/r wobec 4,7% r/r na koniec 2012 roku, a ich przyrost był o ok. 8% niższy niż rok wcześniej.

W 2013 roku odnotowano niski poziom akcji kredytowej dla przedsiębiorstw. Wartość kredytów w tym segmencie wzrosła o 4,6 mld PLN, przy czym ok. 52% przyrostu stanowi efekt deprecjacji PLN. Tempo wzrostu po wyeliminowaniu zmian kursowych obniżyło się do 1% r/r z 3,1% r/r na koniec 2012 roku. Przyrost kredytów dotyczył głównie kredytów dla dużych przedsiębiorstw. Rynek kredytów dla małych i średnich przedsiębiorstw wykazywał tendencję stagnacyjną pomimo uruchomienia rządowego programu Portfelowej Linii Gwarancyjnej de minimis. Akcję kredytową dla przedsiębiorstw ograniczał niski popyt towarzyszący spowolnieniu wzrostu gospodarczego oraz utrzymanie przez banki zaostrzonej polityki kredytowej.

Stabilnie rozwijał się rynek kredytów mieszkaniowych, ale przyrost tych kredytów był najniższy od kilku lat. W 2013 roku kredyty mieszkaniowe wzrosły o 14,3 mld PLN (4,5% r/r). Po wyeliminowaniu zmian kursowych przyrost wyniósł 17,1 mld PLN. Mimo, że rozwojowi akcji kredytowej w tym segmencie sprzyjało niskie oprocentowanie i stabilizacja cen na rynku mieszkaniowym, to negatywnie na popyt wpływał brak wsparcia państwa po likwidacji programu „Rodzina na swoim”, perspektywa zaostrzenia zasad udzielania kredytów wynikających z nowej Rekomendacji S oraz obawy potencjalnych kredytobiorców o przyszłą sytuację materialną.

Po dwóch latach spadku, w 2013 roku wartość kredytów konsumpcyjnych wzrosła o 2,8 mld PLN (2,3% r/r), a po skorygowaniu o zmiany kursu walutowego wzrost wyniósł 3,2 mld PLN (2,7% r/r). Istotny wpływ na tę sytuację miały jednorazowe transakcje dokonane w 3Q 2013 roku, których skutkiem było przeniesienie do systemu bankowego pożyczek ze spółek pozabankowych oraz liberalizacja zasad udzielania kredytów wynikająca z nowej Rekomendacji T i łagodzenie polityki kredytowej banków w wyniku poprawy jakości kredytów konsumpcyjnych.

W 2013 roku depozyty ogółem wzrosły o 47,3 mld PLN (5,6% r/r) wobec 47,1 mld PLN w 2012 roku (5,9% r/r). Głównym źródłem tego wzrostu były depozyty gospodarstw domowych, które odnotowały przyrost 32,4 mld PLN (36,1 mld PLN rok wcześniej) oraz depozyty przedsiębiorstw, które wzrosły o ok. 19 mld PLN (spadek o 14,2 mld PLN rok wcześniej). Odnotowano spadek depozytów instytucji rządowych i samorządowych o 5,1 mld PLN. Na przyrost depozytów oddziaływał niski poziom stóp procentowych, a także konkurencyjne stopy zwrotu realizowane na rynku funduszy inwestycyjnych.

Na koniec 2013 roku luka między kredytami a depozytami wyniosła ok. 54 mld PLN i była o ok. 13 mld PLN niższa niż na koniec 2012 roku. W konsekwencji poprawiła się relacja między kredytami a depozytami, która wyniosła na koniec 2013 roku 106% wobec 107,9% na koniec 2012 roku.